Thưa các Be nội ngoại, Hôm qua Be tui có tổ chức bửa tiệc tất niên nho nhỏ để chiêu đãi Be Chúa Việt Quang và các Be nội tại nhà, đặc biệt lần này có sự tham dự của tất cà các Bu. Để cho thêm long trọng Be tui có mời thêm 5 Be ngoại nữa là Be Thái Q. Huy, Be Hải Hà, Be Cụ NV Em, Be Loa Khánh Và Be Trầm. Nhưng chỉ có Be Huy, Hải Hà và Cụ M có mặt. Ba Be ngoại này có mặt nhưng lại rất chảnh, không chịu ngồi chung bàn với các Be nội, mà nhảy lên đầu tủ ngồi nhìn các Be nội vui đùa nhậu nhẹt. Thỉnh thoảng cũng cụng ly với các Be nội. Be Huy thì có ly rượu vang, Be Hà cụng chai bia, còn cụ M cụng ly với anh em bằng cốc sữa Cô gái Hà Lan. Cảnh tượng vừa nhậu vừa ngó 3 bạn mình ngồi trên đầu tủ, vui không chịu được các Be ạ. Cám ơn tất cả đã không ngại đường xa, kẹt xe của những ngày cuối năm, đã chở BU yêu quí của mình đến chung vui với vợ chồng Nguyên.Cám ơn 3 Be ngoại đã có lòng leo lên tủ ngồi chơi với các Be nội. Cám ơn tất cả, cám ơn tình bạn 2010 đã đi qua thật đẹp và mọi người đang chào đón tình bạn 2011. Mong rằng năm mới những đụng chạm tỵ hiềm, hờn giận oán trách không còn nữa, để tình bạn Taberd mãi mãi thân thương trong sáng. Thân Be Le lại nổ

Tặng Be Tú Mông, Be Chúa Lê Việt Quang, Ai ngờ Be Tú Mông lại có một tâm hồn hiu hắt thi ca, tiếng tơ lòng rung lên cùng vạn cổ như vậy, nay ta xin tặng Be Tú Mông một bài thơ “phóng tác” bởi một Be 76, Lý Hữu Phước, chính hiệu cây nhà lá vườn Bà Điểm. Khi ta được Lý Hữu Phước gửi cho đọc trên 50 bài thơ nó dịch và chú giải công phu, ta hoảng kinh và nói với Phước rằng “xin mày cho tao phổ biến thơ dịch của mày lên Web và nhất là Taberd.org”. Phước có vẻ ngại ngùng và nói rằng “chắc không hợp với Taberd.org”. Ta tiếp tục nằn nì “cứ để tao liên lạc với Lê Việt Quang xem sao”. Sau đó vì chạy theo bóng xanh của chàng Washington nên ta quên khuấy mất lời đường mật đã trao cùng LHP. Mục lục của “Đọc thơ tứ tuyệt” by Lý Hữu Phước: I. Lời mở đầu II. Thơ Tứ Tuyệt 1. Lịch sử Cai hạ – Trừ Tự Tôn Dịch thủy tống biệt – Lạc Tân Vương Chiêu Quân Từ – Bạch Cư Dị Bát trận đồ – Đỗ Phủ Xích Bích hoài cổ – Đỗ Mục Cố hành cung – Nguyên Chẩn 2. Cảnh đời xưa Tân Giá Nương – Vương Kiến Đề tích sở kiến xứ – Thôi Hộ Y Châu Ca – Cáp Gia Vận Mạch thượng tặng mỹ nhân Oán tình – Lý Bạch Kim lũ y – Đỗ Thu Nương Khuê oán – Vương Xương Linh Tự quân chi xuất hĩ kỳ 2 – Trương Cửu Linh Tự quân chi xuất hĩ – Cao Bá Quát Tầm ẩn giả bất ngộ – Giả Đảo 3. Tả cảnh thiên nhiên Phong Kiều Dạ Bạc – Trương Kế Vọng Lư sơn bộc bố – Lý Bạch Túc Kiến Đức Giang – Mạnh Hạo Nhiên Giang hành, vô đề – Tiền Khởi Xuân hiểu – Mạnh Hạo Nhiên Tảo khởi – Lý Thương Ẩn Giang tuyết – Liễu Tông Nguyên Trúc lý quán – Vương Duy Ðăng U Châu Ðài Ca – Trần Tử Ngang Đào hoa khê – Trương Húc Tuyệt Cú – Ðỗ Phủ Tuyệt cú – Giả Ðảo Thập Ngũ Dạ Vọng Nguyệt – Vương Kiến Thu nhật hồ thượng – Tiết Oánh 4. Cảnh tiễn đưa Nam hành biệt đệ – Vi Thừa Khánh Ngô trung tống Nghiêm Sĩ Nguyên – Lưu Trường Khanh Hoài thượng biệt cố nhân – Trịnh Cốc 5. Cảnh uống rượu Tự khiển – Lý Bạch Nguyệt hạ độc chước kỳ 1 – Lý Bạch Quá tửu gia – Vương Tích Ấm tửu khán mẫu đơn – Lưu Vũ Tích Tống xuân từ – Vương Duy Lương Châu Từ – Vương Hàn 6. Nỗi nhớ nhà Tĩnh Dạ Tứ – Lý Bạch Hồi hương ngẫu thư (kỳ 1) – Hạ Tri Chương Hồi hương ngẫu thư (kỳ 2) – Hạ Tri Chương Tạp thi – Vương Duy Tòng quân hành – Lệnh Hồ Sở Phục sầu kỳ 3 – Đỗ Phủ 7. Triết lý Phật học Thị tịch – Đạo Hạnh Thiền Sư Vô tật thị chúng – Viên Chiếu thiền sư Hữu không – Đạo Hạnh Thiền Sư Thị đệ tử – Vạn Hạnh thiền sư Thị Tật – Giác Hải Thiền Sư Kệ vân (Cư trần lạc đạo phú) – Trần Nhân Tông Ngư nhàn – Không Lộ Thiền Sư III. Thay lời cuối A. Tài liệu tham khảo B. Chú thích Dân Taberd làm nhiều nghề, có nhiều hobbies, có anh thích nhậu, có anh thích đá gà ... mái... Thế nhưng học chữ Hán, để đọc thơ chữ Hán bằng nguyên tác, rồi hứng chí phóng tác, chú giải rất nhiều bài thơ, trong đó có nhiều chú giải thật Kung-fu, thì Phước thuộc vào một population vô cùng hiếm. Trích “Lời mở đầu”: “Người Việt ta từ lâu rất chuộng tiếng ngoại quốc. Thời buổi này ai nói được tiếng Anh là người hiểu biết trong thời đổi mới và kinh tế hội nhập. Thời Pháp thuộc, người nói được tiếng Tây là kẻ sang và có quyền thế. Còn hồi xưa ai nói Nho là người khoa bảng và là người đài các. Nhờ nói Nho mà Nguyễn Công Trứ đã ve vãn được người thiếu nữ xinh đẹp, được nàng nể nang và theo làm hầu. Truyện kể rằng khi người thiếu nữ ấy hỏi han tuổi tác, dáng chừng cho ông là già, ông đáp: “Tam thập niên tiền, nhị thập tam”. Nếu ông trả lời “ba mươi năm trước, tuổi hai mươi ba”, mặc dù dí dỏm nhưng chắc gì đã được việc? Đó là hiệu quả của văn chương và do miệng kẻ sang người có chữ nghĩa trả lời! Là kẻ hậu sinh tập tành tự tìm hiểu chữ Hán, Đường thi đối với tôi cũng có sự lôi cuốn như là vị đại quan nói Nho cho người thiếu nữ ngây thơ ngày trước. Thơ Đường sâu sắc là vì có sự kết hợp giữa thi ca và nhã nhạc, đằng sau mỗi câu thơ là một điển tích, một nghĩa lý sâu xa mà người đọc phải theo một qui ước nào mới hiểu rõ được. Đọc Đường Thi vần điệu êm ả mà như xem truyện xưa thấy lại cảnh cũ để nhớ đến cổ tích mà nghiền ngẫm. Đường thi đã sâu sắc, thơ tứ tuyệt hay tuyệt cú (cũng còn được gọi là tiệt cú, đoạn cú và tuyệt thi) lại còn sâu sắc hơn, vì tuyệt là cắt ngắn hay là tuyệt diệu. Thơ Tứ tuyệt có thể là bốn câu riêng hay có thể ngắt bốn câu trong bài bát cú (ngũ ngôn hay thất ngôn) mà thành – nghĩa là cô đọng hóa những bài thơ Đường luật đã được cô đọng. Cái hay của tứ tuyệt là ngắn gọn mà hàm súc, “dĩ thiểu kiến đa” (lấy ít mà hiểu nhiều) vừa gợi ý vừa tóm tắt tiêu biểu. Đọc thơ tứ tuyệt đôi khi ta phải hiểu “ý tại ngôn ngoại” (ý trong lời ngoài, như người phương tây nói “reading between the lines”). Đây là đặc tính của những bài thơ tứ tuyệt, người đọc thơ phải “giải mã” mới thưởng thức được hết ý tưởng của tác giả muốn diễn đạt. Lời thơ tứ tuyệt như phong cách của người quân tử – lấy lời nói gần, chọn lọc xúc tích mà tình ý sâu xa để người đọc suy đi nghĩ lại. Tùy theo cách ngắt câu từ bài bát cú, bài tứ tuyệt có thể có hai vần hoặc ba vần. Thơ tứ tuyệt còn được Nguyễn Du cho là “bốn câu ba vần”. Trong Truyện Kiều, cảm xúc trước cảnh hồng nhan bạc mệnh Thúy Kiều đề bài thơ tuyệt cú để tặng Đạm Tiên (câu 99 – 100). Rút trâm sẵn giắt mái đầu, Vạch da cây vịnh bốn câu ba vần. Người ta cho rằng thơ dịch phải hội đủ ba yếu tố “Tín – Đạt – Nhã”. Tín là chính xác và trung thành với bài thơ nguyên gốc từng từ ngữ đến điển tích. Đạt là diễn đạt được toàn ý tưởng của bài thơ và Nhã là trang nhã, bài thơ dịch phải có âm điệu dồi dào. Theo tôi có ba tác giả dịch thơ Đường nổi tiếng, mỗi người một vẻ, mỗi tác giả trội bật một yếu tố : 1) Thơ Đường dịch bởi Trần Trọng Kim đạt được chữ Tín vì ông là một học giả thâm nho. 2) Thơ dịch của Ngô Tất Tố hội được yếu tố Đạt, có thể giải thích vì ông là một nhà văn danh tiếng. 3) Còn thơ dịch của Tản Đà đã đạt được chữ Nhã, không có gì ngạc nhiên lắm vì ông là một trong những nhà thơ lớn nhứt trong thi đàn Việt nam. Người dịch thơ phải đối diện một thử thách là giữ thế cân bằng giữa ba yếu tố - Tín Đạt Nhã. Dịch văn đã khó huống hồ là dịch thơ, là vì khi dịch thơ người ta phải dịch thơ ra thơ, nghĩa là phải dịch theo nghĩa và vần (và đôi khi phải dịch văn hóa này sang văn hóa khác). Dịch thơ là làm thơ hay phóng tác thơ, dựa theo ý chính của bài nguyên thủy và cảm hứng riêng mà sáng tác. Nhưng thơ Tứ tuyệt cô đọng, mỗi bài chỉ có 20 chữ (ngũ ngôn tứ tuyệt) hay 28 chữ (thất ngôn tứ tuyệt), ý tưởng hàm xúc và để lại cho người đọc còn nhiều tưởng tượng vì “ngôn tuyệt ý bất tuyệt” (lời hết mà ý không hết). Người đọc thơ tùy theo cách suy nghĩ, cảm hứng sẽ có những nhận thức khác nhau. Dịch thơ tứ tuyệt cũng thế, thơ dịch đa dạng tùy theo tác giả cảm nhận và diễn đạt vì bài thơ nguyên gốc chỉ có bốn câu, lời đã hết cho nên đôi khi nhờ bài thơ dịch để tả ngụ ý chưa được nói ra. Đọc lại và cảm nhận mấy giòng thơ tứ tuyệt bất hủ, trong bài này tôi xin phóng tác – tôi tránh dùng từ dịch, vì nó có vẻ máy móc khuôn mẫu mất đi tính cảm hứng sáng tạo của thơ – và bàn lại cảm nghĩ của mình về mấy bài tứ tuyệt danh tiếng cổ kim…” Không biết lloại này có thích hợp để mass production trên Taberd.org, hay chỉ nên lâu lâu đánh du kích trên Taberd.org một bài kiểu Nhất Chi Mai? Gửi Be TúMông một bài thơ “dịch” hors d'œuvre của Phước, trích trong trên 50 bài nó gửi cho tại hạ. Tống xuân từ – Vương Duy (699 – 759) Nhật nhật nhân không lão, Niên niên xuân cánh qui. Tuơng hoan hữu tôn tửu, Bất dụng tích hoa phi. 送春詞 – 王維 日日人空老， 年年春更歸。 相歡在尊酒， 不用惜花飛。 Ngày ngày người lại thêm già, Năm này năm nọ, xuân qua lại về, Cùng vui rượu sẵn mấy bầu, Say sưa cho thỏa chớ sầu hoa bay ! (Lời tiễn xuân – LHP phóng tác) Năm tàn tháng hết rồi người thêm tuổi khi mùa xuân lại về mỗi năm. Đời người trăm năm chẳng có bao lâu đón xuân rồi lại tiễn xuân, thôi mùa xuân đến cùng say sưa với rượu lo gì cảnh hoa bay rơi rụng ngoài trời. Lời tiễn mùa xuân – Trần Trọng Kim dịch Mỗi ngày người lại già thêm, Năm qua năm tới lại đem xuân về, Vui say vò rượu sẵn kia, Công đâu mà tiếc làm gì hoa bay.

Tú Mông hiền huynh, Tối hôm qua ngu đệ tiễn năm cũ với 2 ông cố tri, trung niên hán tử Napoléon và lão gia Johnnie Walker, chung với Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi, nhớ tới hiền huynh và bài Nhất Chi Mai và nhiều bài thơ cổ của Phước bèn lên mạng. Trong lúc ngất ngưởng, lúy túy không biết là mình đang sống trong truyện Tàu (Thủy Hử, Chinh Đông, Chinh Tây…) hay kiếm hiệp nên viết lách, xưng hô có phần khinh xuất, có gì thất thố xin hiền huynh bỏ qúa. Xin tặng tiếp hiền huynh một bài cũng do Lý Trích Tiên - Hữu Phước tiên sinh phóng tác từ Ấm tửu khán mẫu đơn của Lưu Vũ Tích Kim nhật hoa tiên ẩm, Cam tâm tuý sổ bôi. Đãn sầu hoa hữu ngữ, Bất vị lão nhân khai. 飲酒看牡丹 – 劉禹錫 今日花前飲， 甘心醉數杯。 但愁花有語， 不為老人開。 Hôm nay uống rượu trước hoa, Đành lòng, vài chén uống là cho say, Sợ hoa lên tiếng mỉa mai : “Nở không vì kẻ vừa say lại già”. (Uống rượu xem hoa mẫu đơn – LHP phóng tác) Bất vị lão nhân khai là (hoa) nở chẳng vì người già, nhưng hoa vô tri nếu có biết nói, có lẽ hoa ít phân biệt nhiều người già hay trẻ mà lại phân biệt người say hay tỉnh – vì người say rượu chắc là nói bậy nhiều. Cho nên câu nầy được dịch thoát ý là “Nở không vì kẻ vừa say lại già”. Đọc qua bài thơ, ngẫm nghĩ ta hiểu được Lưu Vũ Tích đã già nhưng phong cách thơ còn đùa giỡn lý luận như người trẻ tuổi, mới hay ra đã là thi nhân thì tâm hồn họ không bao giờ già cả! Uống rượu xem mẫu đơn – Trần Trọng Kim dịch Hôm nay uống rượu trước hoa, Uống chơi vài chén để mà gượng vui. Chỉ e hoa biết nói cười, Nở ra, đâu chỉ vì người già nua. Uống rượu ngắm hoa mẫu đơn – Khương Hữu Dụng dịch Nay nhấp chén bên hoa Cố say lấy một và Chỉ e hoa biết nói: Đâu nở cho người già Note: 1/ Phần diễn nghĩa dưới phóng tác của Phước cũng là của chàng. 2/ Những bài dịch của Trần Trọng Kim và Khương Hữu Dụng là do Phước collect và để trong phần Chú Thích. Thân mến